ورزشی گروهی است که در آن دو گروه پنج نفره در یک سالن مستطیل‌شکل به بازی می‌پردازند. هدف بازی پرتاب توپ به درون سبدهایی به قطر ۴۶ سانتیمتر و به ارتفاع ۳٫۰۴۸ متر است که در دو سمت زمین قرار دارند و به تخته‌ای به نام «بک‌بُرد» متصل‌اند. هر تیم باید توپ را به درون سبد تیم حریف بیندازد. در بازی بسکتبال هر تیم برای کسب امتیاز باید در محدوده پرتاب، توپ را به سمت حلقه پرتاب نماید زمانی که توپ وارد حلقه شد، تیم موفق به کسب دو امتیاز می‌شود. زمانیکه بازیکنی از پشت خط سه امتیازی موفق به وارد کردن توپ درون حلقه شود سه امتیاز برای تیم در نظر گرفته می‌شود.
بازیکنان
هر تیم مجاز به داشتن 12 بازیکن در فهرست نهایی تیم برای یک مسابقه رسمی بسکتبال می باشد, که از این میان 5 بازیکن بعنوان بازیکنان اصلی در درون زمین و 7 بازیکن آن بعنوان بازیکنان ذخیره بروی نیمکت ذخیره ها قرار دارند.
یک نفر بعنوان سرمربی تیم بسکتبال
بغیر از سرمربی و بازیکنان حداکثر 8 نفر دیگر بعنوان هیئت همراه می توانند در کنار یک تیم بسکتبال قرار داشته باشند, که از این 8 نفر حداکثر 2 نفر آنها می توانند بعنوان دستیار سرمربی باشند. در صورت داشتن دستیار سرمربی, نام یکی از دستیارها باید در برگه امتیاز دهی قرار داشته باشد.
داوران در بسکتبال
تعداد داوران یک مسابقهٔ بسکتبال 6 نفر است. از این 6 نفر 3 داور در درون زمین بر جریان بازی نظارت می‌کنند که یکی از آنها سرداور و دو نفر دیگر داور هستند . در کنار زمین هم ۳ نفر هر یک وظیفه‌ای خاص را انجام می‌دهند . یک نفر ثبت کنندهٔ امتیازها و خطاها (منشی) یک نفر مسئول ۲۴ ثانیه و هم وقت نگهدار است. خطاهای عمده‌ای که داوران به آن توجه دارند عبارتند از: خطا در حمله، رانینگ، دبل، سه ثانیه، خطاهای برخورد و سد مسیر.
انواع خطاها
1- در طی بازی بازیکنان حق گرفتن یکدیگر یا هل دادن، حمله کردن یا دویدن با توپ را ندارند و در صورت انجام خطا داور توپ را به تیم حریف داده و بازی از همان نقطه خطا یا بیرون زمین پیگیری می‌شود.
2-اگر توپ دست یکی از تیم‌ها باشد و در هنگام حرکت آن را از بالای سر حریف رد کند به شکلی که دستش در زیر توپ قرار گیرد خطا است و داور توپ را به تیم مقابل داده و بازی را از نزدیک‌ترین نقطه به اوت (Out) شروع می‌کند.
3- اگر در هنگام بازی، زمانی که یکی از بازیکنان تیم مقابل در حال پرتاب توپ است دست یکی از بازیکنان به توپ بخورد خطا صورت گرفته‌است. اگر فرد پرتاب‌کنندهٔ توپ در موقعیت پرتاب‌های ۲ امتیازی باشد داور ۲ پرتاپ پنالتی را حکم می‌دهد و اگر در موقعیت پرتاپ ۳ امتیازی باشد ۳ پرتاب پنالتی حکم داده می‌شود. البته در این میان باید به یک مورد نیز اشاره کرد که اگر هنگام پرتاب، توپ فردی که روی آن خطا شده وارد حلقه شود، اگر در موقعیت پرتاب دو امتیاز یا سه امتیاز باشد داور ۱ پرتاب پنالتی را حکم می‌دهد.
4- اگر توپ در دست حریف باشد و آن را به پشت خود ببرد ویکی از هم تیمیمان توپ را در آن حالت از او بگیرد خطا صورت پذیرفته‌است.
روش امتیازدهی
امتیاز هر گل (پرتاب موفق در حلقهٔ حریف) با توجه به موقعیت بازیکنی که اقدام به شوت کرده‌است متفاوت است. اگر بازیکن خارج از خط سه امتیازی باشد، گل سه امتیاز و اگر داخل آن باشد دو امتیاز دارد. هر پرتاب آزاد (پنالتی) یک امتیاز دارد. در بسکتبال تساوی وجود ندارد و آن قدر وقت اضافه به بازی داده می‌شود تا یکی از دو تیم برنده شود. زمان استراحت بین وقت‌های اضافه ۱ دقیقه‌است.
قانون دبل( Double)
دریبل کردن از زمانی آغاز می شود که بازی کن کنترل توپ را دراختیار گرفته و با پرتاب کردن و زدن آن در تماس با زمین مجدداً آنرا پیش از این که به بازیکن دیگری برخورد کند لمس نماید. زمانی دریبل پایان می پذیرد که با دست آنرا گرفته و یا اجازه دهد توپ در دست یا دست ها استراحت نماید.
زمانیکه توپ با دست دریبل کننده در تماس نیست، تعداد گامهای برداشته محدود نخواهد بود. بازیکن مجاز نیست بعد از پایان دریبل، برای دومین بار اقدام به دریبل نماید. اگر این عمل را انجام دهد مرتکب تخلف« دبل» شده است.
قانون رانینگ( تراولینگ)
بازیکنی که توپ را دراختیار دارد میتواند یک پای خود را به هر سمتی که می خواهد، یک یا چند مرتبه حرکت دهد. در صورتی که پای دیگرش که آن را پای« پیوت» می نامند ثابت باشد. رانینگ حرکتی است که بازیکن صاحب توپ در داخل زمین یک یا دو پای خویش را بدون توجه به محدودیت فوق حرکت دهد یا گام های وی با دریبل های بازیکن تناسب نداشته باشد.
خطاهای حرکت رانینگ
– دویدن با توپ بدون دریبل بیش از یک گام
– برداشتن گام اضافه در سه گام، لی آپ و پاور موو( Power move)
– برداشتن گام ریز در سه گام بطوری که قابل تشخیص نباشد
– کشیده شدن پا روی زمین برای فاصلهٔ بیش از 5 سانتیمتر در هر حرکت
– پرش با توپ و برگشت به زمین بدون رها کردن آن. به عنوان مثال بازیکنی که به قصد شوت، پرش جفت می کند چنانچه به زمین برسد و هنوز توپ را رها نکرده باشد، رانینگ کرد
– چنانچه بازیکن در اوت، زمان پرتاب اوت با توپ حرکت کند.
قانون سه ثانیه
زمانی که تیمی کنترل توپ را در زمین حمله موقعی که ساعت در جریان باشد، دراختیار دارد، هیچ کدام از نفرات آن تیم نمی تواند مدت سه ثانیه در منطقهٔ ذوزنقهٔ حریف یا روی خطوط ذوزنقهٔ حریف بماند.
قانون ۲۴ ثانیه
چنانچه تیمی مالک توپ شده باشد. باید در عرض ۲۴ ثانیه توپ را وارد حلقه حریف بکند یا به طرف حلقه تیم مقابل شوت بزند در زدن شوت توپ باید حتماً به حلقه بخورد تا ۲۴ ثانیه صفر شود چنانچه توپ به تخته بخورد ۲۴ ثانیه ادامه می یابد و اگر توپ به وسیله تیم مقابل اوت شود باز هم ۲۴ ثانیه ادامه می یابد.
۲۴ ثانیه موقعی صفر می شود که ۱- خطا صورت بگیرد ۲- بازیکن تیم مقابل با پا توپ را به اوت بیاندازد. اگر دستگاه ۲۴ ثانیه بوق بزند و توپ از دست بازیکن رها شده و در هوا باشد، اگر گل شود گل قبول می باشد. اگر در هوا با دست بازیکنی لمس شود و گل شود گل مردود میباشد .
قانون هشت ثانیه
زمانیکه یک تیم توپ را در زمین خودی تحت کنترل می گیرد، باید در عرض ۸ ثانیه توپ را به زمین حمله بفرستد. تخطی از این قانون، تخلف« هشت ثانیه» نامیده می شود و داور توپ را در اختیار تیم مقابل قرار خواهد داد.
قانون 5 ثانیه
بطور کلی هیچ کدام از بازیکن های تیم نمی توانند توپ را بیش از ۵ ثانیه پیش خود نگه دارند.
قانون نیمه( بازگشت توپ به زمین دفاعی)
زمانی که یک بازیکن در زمین حریف( زمین حمله) مالکيت توپ را در اختیار می گیرد، نباید توپ را به زمین دفاعی( زمین خودی) برگرداند. چه با پاس به یاران خود چه با دریبل کردن خودش آنرا به زمین خودی برگرداند. این کار یک تخلف است و توپ دراختیار تیم مقابل قرار خواهد گرفت.
خطاهای فردی بسکتبال :
خطای شخصی:۱- بلاک کردن ۲- شارژ کردن ۳- دفاع از پشت سر ۴- تماس با دست ۵ – نگهداشتن ۶- استفاده غیرقانونی از دستها ۷- هل دادن ۸- اسکرین غیر قانونی خطای شخصی در تمامی حالات جهت بازیکن خطاکار اعلام می شود.
خطای طرفین:خطایی است که دو بازیکن مخالف روی همدیگر در یک زمان انجام می دهند.
